OLANAKSIZ ŞEKİLLER

İki boyutlu resimleri genellikle üç boyutlu algılama eğilimindeyiz. Örneğin, Şekil 1'deki figür çoğumuzda bir kutu algısı doğuruyor. Oysa ki aynı şekli pekala 2 karenin diyagonal çizgilerle birleştirilmiş formu olarak da yorumlayabiliriz (nitekim çizerken bu yolu kullanıyoruz). Bunu bildiğimiz halde şekli kutu olarak algılamaktan vazgeçemiyoruz.

Şekil 1

İşte figürleri böyle 3 boyutlu algılama eğilimimiz kimi zaman bir takım problemlere yol açabiliyor. Şekil 2'ye göz atalım. İlk bakışta 3 boyutlu bir nesne gibi görünüyor olsa da, farklı bakış açılarından farklı özellikler kazanabiliyor. Şeklin sağ kısmını elimizle kapadığımızda 3 çatallı, sol kısmını kapadığımızdaysa 2 çatallıymış izlenimi veriyor. Bütüne baktığımızdaysa her iki form arasında gidip geldiğinden fiziksel olarak olanaksız bir nesne halini alıyor.

Şekil 2

Bu şekiller, figürün belli bölgelerinde piktoral ipucu yasalarına sadık kalınıp bütünde bunlara meydan okunarak oluşturuluyor. Peki, piktoral ipucu ne demek?

Piktoral İpuçları:

Bu ipuçlarına "resimsel (piktoral)" denmesinin nedeni tıpkı resim, fotoğraf gibi hareketsiz 2 boyutlu görüntülerde bile derinliği algılamamıza yardımcı olan tek ipuçları olmaları. Piktoral ipuçları gölgelendirmeler, perspektif, birbirini kapatan şekiller olabilir:

Bu tabloda, daha öndeki nesnelerin altlarındaki nesneleri kapatışı, arkada kalan kısımların daha "koyu" resmedilişi piktoral ipuçlarını oluşturuyor. Tüm bu ipuçları, bizlere uzaklık ve derinlik konusunda bilgi veriyor.

Herhangi bir figür piktoral yasalara uymadığında tamamen düzlemsel, uyduğundaysa 3 boyutlu algılanıyor. Bazı kısımlarında uyup bazı kısımlarında uymadığındaysa olanaksız bir şekil formunu alıyor. En güzel olanaksız şekil örneklerininse M. C. Escher tarafından verilmiş olduğunu söylememiz yanlış olmaz:

M. C. Escher - Waterfall

Hepimiz biliyoruz ki resimler doğaları gereği 2 boyutlu. Ancak çoğu zaman 3 boyutlu nesnelerin temsillerinden oluşuyorlar. 3 boyutlu algıyı uyandıran pek çok ipucu bulunuyor. Piktoral ipuçlarını anlatırken bunları halihazırda sıralamıştık. Escher'in Waterfall adlı tablosunda suyun izlediği yol perspektif ve  büyüklük ipuçlarıyla katman katman değil de sanki tek bir seviyede uzaklaşıyormuş algısını uyandırıyor. Escher, suyun içinde aktığı duvarlardaki tuğlaların büyüklüğünü de değiştirerek etkiyi kuvvetlendiriyor.

Olanaksız şekillerin ardında yatan sırrı yakaladığımıza göre kendi olanaksız şekillerimizi yaratmamız da mümkün. Eğer ki çizdiğiniz olanaksız figüreleri bizlerle paylaşmak isterseniz sitemizde yayımlamaktan mutluluk duyacağız.