KÖR NOKTA

Pek çok kişi görsel olarak algıladıklarının gözleriyle gördüklerinin aynısı olduğunu düşünür. Oysa ki algı aşamasında beyin salt gözden gelen uyarımları değil, önceki deneyimlerden doğan beklentileri de hesaba katarak fizik dünyada var olmayan uyaranları sanki oradalarmışçasına yorumlayabilir. Örneğin, çok sıcak bir günde araba yolculuğu sırasında biraz ötede asfalt üzerinde sanki su birikmiş gibi algıladığımız olmuştur. Oysa tam o bölgeden geçerken bir de bakarız ki aslında yol kupkuru. Bunun nedeni, sıcak dolayısıyla asfalt üzerinde buharlaşmanın olması ve bu buharlaşma nedeniyle de asfalt yüzeyinin yansıma oranının değişmesidir.

Bu noktada dikkatin önemini vurgulamamızda da fayda olacaktır. Bazen birşeye baktığımız halde onu göremeyebiliriz. Zihnimizden bambaşka şeyler geçiyordur, dalmışızdır... Yolda yürürken arkadaşımıza rastlayıp bir süre için onu tanıyamayabiliriz.

Ya da baktığımız bir nesneyi göremiyor oluşumuzun tamamen biyolojik kaynaklı bambaşka bir nedeni vardır: Kör nokta!

Gözlerimizin anatomisini incelediğimizde ön kısmının bir kamera lensi gibi iş görerek gelen ışık ışınlarının retina tabakasında net bir görüntü oluşturacak şekilde kırılmasını sağladığını görürüz. Retina tabakasında yer alan ışık alıcı hücreler ışık ışınlarını elektrik akımına dönüştürür ve sinyaller beyne doğru yol alırlar.

Bu elektrik sinyalleri beyne görme siniri tarafından iletilir. Ancak retinada, tam da görme sinirinin üzerine karşılık gelen noktada alıcı hücre bulunmaz. İşte bu nokta kör nokta olarak adlandırılır. Bu noktada görme gerçekleşmez. Şimdi, hep beraber gözlerimizdeki kör noktanın ispatını yapalım istiyoruz.

Çevremize şöyle bir göz atalım. Görüş alanımızda hiç de öyle göremediğimiz noktalar yok gibi, ne dersiniz? Eğer ki gözümüzde ışık hücrelerinin bulunmadığı bir alan varsa bu alana düşen görüntüleri göremememiz gerekiyordu oysa. İşte bu konuda yanılıyoruz. Çünkü her iki gözümüzdeki kör noktalar farklı yerlerde bulunduklarından ve beynimiz her iki gözdeki bilgiyi birleştirerek işlemlediğinden yalnızca bu kör noktaların farkına varmıyoruz. Belki de çok küçükler, farkına varamayacağımız kadar küçükler diye düşünebilirsiniz. Hmm... Pek de öyle değiller aslında:

Sol gözümüzü elimizle kapatıp sağ gözümüzü yukarıdaki artı işaretine odaklayalım. Bu şekilde daha sonra yavaşça başımızı bilgisayar ekranına doğru ilerletelim. Bir miktar ilerledikten sonra sonra sağdaki noktayı göremediğimizi fark edeceğiz. Çünkü bu anda nokta sağ gözümüzdeki kör nokta üzerine düşmüş olacak. Daha da fazla ilerlersek noktayı yine görmeye başlayacağız. Aşağıdaki figürde noktanın kör noktaya düştüğü an gösteriliyor:

Bu küçük deneyle gözümüzdeki kör noktayı ispatlamış olduk. Heyecan verici, ne dersiniz?

Kaynaklar: http://serendip.brynmawr.edu/bb/blindspot1.html
Nasıl gördüğümüze ilişkin daha ayrıntılı bilgi ve grafiksel canlandırmalara http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/duyular/index.html sayfasından ulaşabilirsiniz.