HAREKET ARTETKİSİ

20 dakika kadar gözümüzü kaydırmadan hareket eden spiralin orta noktasına odaklanmaya çalışalım. Daha sonraysa gözlerimizi odada sabit duran bir cisme çevirelim. Bir bardak, telefon, ya da şişe; herhangi bir cisim olabilir bu. Bir süre baktığımız bu sabit cismin de hareket ettiğini algılayacağız. Daha sonraysa etki kaybolacak.

Literatürde çağlayan yanılsaması olarak da geçen hareket artetkisi belli bir hareket yapısının uzun süreyle izlenmesi sonrasında gözler sabit bir yere odaklandığında bu cisimlerin ters yönde hareket ediyormuş gibi gözükmesi anlamına geliyor. Bu etkinin beyindeki V1 (temel korteks) ve MT bölgelerindeki sinir hücrelerinin adaptasyonu sonrasında bu hücrelerin uyaranlara verdikleri elektriksel yanıtın kısa süreli değişiminden kaynaklandığı düşünülüyor. Kısa bir süre öncesine kadar bilim insanları belli bir hareket yönünü kodlayan hücrelerin uzun süre uyarıldıktan sonra "yorgun" düşüp bu esnada ters yönde hareketi kodlayan hücrelerin sinyal vererek yanılsamayı oluşturduklarını düşünüyorlardı. Zira sabit cisimdeki hareket, adapte olunan hareketin ters yönünde gerçekleşmekte. Ancak artık bugün kabul edilen görüş yorgunluktan çok sinir hücrelerinin yanıt örüntülerindeki değişime vurgu yapıyor. Diğer bir deyişle, adaptasyon sistemin bir zayıflığı olarak değil, çevreye uyumunu sağlayan işlevsel bir mekanizma olarak görülüyor.